سنگ زبرجد،گوهری که بیش از 4000 سال است که استفاده میشود.
جواهری باکیفیت و منحصربهفرد از مادۀ معدنی الیوین است که متعلق به سری مواد معدنی فورستریت و فایالیت است.
برخی افراد به زبرجد به عنوان «الیوین» اشاره میکنند؛ اما وقتی صحبت از سنگ قیمتی و جواهری باارزش میشود؛ “زبرجد”، اصطلاح صحیحتر و بهتریست.
زبرجد یکی از معدود سنگهای قیمتی و جواهر موجود است که فقط در یک طیف رنگ خاص یافت میشود؛ اگرچه سایههای سبز آن، ممکن است از زرد روشن تا سبز متمایل به قهوهای تیره متفاوت شود؛ بنابراین، فقط با طیف رنگ سبز یافت میشود.
نام لاتین زبرجد، یعنی “پریدوت (Peridot)”، از کلمۀ عربی “فریدات” گرفته شده است.
گاهی اوقات از آن به عنوان ” زمرد فقیر” یا ” کریزولیت، Chrisolite” یاد میشود؛ کلمهای که از کلمۀ یونانی “گلدستون، goldstone” گرفته شده است.
این گوهر، یکی از قدیمیترین سنگهای قیمتی شناخته شده است به 1500 سال قبل از میلاد برمیگردد. از لحاظ تاریخی، جزیرۀ آتشفشانی زبارگاد (زبرگاد، سنتجان) در دریای سرخ، در شرق مصر، دارای مهمترین ذخایر زبرجد بوده است که بیش از 3500 سال مورد بهرهبرداری قرار گرفته است.
امروزه، مرغوبترین زبرجد از موگوک واقع در کشور میانمار میآید، اگرچه زبرجد پاکستانی نیز در حال حاضر بسیار مورد توجّه است.
ذخایر بسیار مهم دیگری نیز در آریزونا (یکی از ایالات متحدۀ امریکا)، چین و ویتنام یافت، مورد استفاده و صادر میشوند.
زبرجد همچنین در شهابهای سقوط کرده و همچنین در مریخ و ماه به شکل «الیوین» کشف شده است.
تشخیص سنگ زبرجد اصل
از نظر شیمیایی، زبرجد یک سیلیکات-آهن-منیزیم است و شدت رنگ آن به مقدار آهن موجود در آن بستگی دارد.
همچنین ممکن است آثاری از نیکل و کروم نیز در این سنگ دیده شود.
زبرجد، سختی بهخصوصی ندارد و در برابر اسید نیز مقاوم نیست. در موارد بسیار نادر، زبرجد با چاتویانسی چشم گربهای (ستارهای)، به شکل چهار ستارۀ پرتویی شناخته میشود.
زبرجد را میتوان با جواهرات رنگی مشابه، به اشتباه گرفت.
سنگ زبرجد در کجا یافت می شود؟
بیشتر سنگهای قیمتی در پوستۀ زمین تشکیل میشوند؛ امّا زبرجد، درجایی بسیار عمیقتر و در گوشتۀ زمین تشکیل می شود.
بلورهای زبرجد، در ماگما و مواد مذاب گوشتۀ بیرونی تشکیل میشوند. (گوشتۀ زمین: دومین و گستردهترین لایۀ زمین است و دو بخش درونی و بیرونی دارد و حد فاصل سطح زمین تا لایۀ بیرونی آن که منشأ زبرجد است؛ به 700 کیلومتر میرسد.)
این بلورهای منحصربهفرد، قیمتی و زیبا در اثر فعّالیّتهای آتشفشانی به سطح زمین میرسند و در سنگهای آذرین بیرونی یافت میشوند.
همانطور که پیشتر گفتیم؛ «از لحاظ تاریخی، جزیرۀ آتشفشانی زبارگاد (زبرگاد یا همان جزیرۀ سنتجان) در دریای سرخ، محل مهمترین ذخایر زبرجد بوده است.»
3500 سال پیش، این معادن مورد بهرهبرداری قرار گرفتند؛ تا اینکه بهلایلی، قرنها متروک شدند.
بعدها نیز، در حدود سال 1900 (قرن بیستم میلادی)، دوباره کشف شد و از آن زمان تا کنون، به شدّت مورد بهرهبرداری قرار گرفتند.
امروزه، مهمترین ذخایر در کشور پاکستان و در نزدیکی منطقۀ مرزی پاکستان و افغانستان که آن منطقه بهنام «کشمیر» شناخته میشود؛ یافت میشود.
زبرجدهای فراوان و زیبای دیگری نیز در میانمار (برمه) و ویتنام یافت میشوند.
معادن و ذخایر دیگری نیز در استرالیا (کوئینزلند، Queensland)، برزیل (میناسگرایس، Minas Gerais)، چین، کنیا، مکزیک، نروژ (شمال برگن، Minas Gerais)، آفریقای جنوبی، سریلانکا، تانزانیا و ایالات متحدۀ امریکا (آریزونا (Arizona) و هاوایی (Hawaii)) یافت میشوند.
اخیراً، چین به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان زبرجد در جهان تبدیل شده است.
خرید سنگ زبرجد
رنگ زبرجد
زبرجد، یکی از معدود سنگهای قیمتیست که فقط در یک طیف رنگ خاص (سبز) یافت میشود.
عمق رنگ سبز به میزان آهن آن بستگی دارد. رنگ زبرجد، میتواند از سبز متمایل به زرد و زیتونی تا سبز متمایل به قهوهای متفاوت است.
و در نور طبیعی روز، بهترین ظاهر را از خود به نمایش میگذارد؛ رنگ سبز زندۀ زبرجد، تحت نور مصنوعی، تغییر نمیکند.
زبرجد با بهترین رنگ و ظاهر، دارای درصد آهن کمتر از 15 درصد است و معمولاً حاوی عناصر کمیابی از جمله نیکل و کروم است که به رنگ و ظاهر آن کمک میکند.
با این حال، زبرجد با رنگ سبز عمیق و شدید، مطلوبترین و با ارزشترین در نظر گرفته میشود.
شفّافیّت و درخشندگی زبرجد
زبرجد شفّافیّتی عالی دارد؛ با این حال، سنگهای بزرگتر ممکن است به دلیل وجود ناخالصیها، کمی کدر به نظر برسند. زبرجد، هنگام برش و جلا دادن، درخششی جذّاب، چرب و زجاجیه دارد.
برش و شکل زبرجد
زبرجد بهدلیل شفّافیّت عالی، معمولاً دارای تراش وجه دار است. تراش اوال و دامله و همچنین کابوشن بسیار محبوب هستند.
زبرجد را میتوان در اشکال مختلفی از جمله فنسی و برلیان کات، بیضی، امرالد کات و باگت هم یافت.
قیمت سنگ زبرجد اصل
در قیمتگذاری سنگ زبرجد، اگرچه وضوح، تراش و اندازۀ و وزن قیراط نقش مهمی دارند؛ امّا عامل تعیینکننده در ارزش سنگ قیمتی زبرجد، رنگ آن است.
پرارزشترین زبرجدها، آنهایی هستند که رنگ خالص سبز عمیق را در خود دارند و هیچ رنگ زیرینِ قهوهای یا زردی ندارند.
کشورهایی مانند میانمار و پاکستان به دلیل تولید این سنگهای قیمتی به رنگ سبز روشن با رنگ، شفافیت و درخشندگی مناسب، شهرت پیدا کردهاند و این امر باعث شده است تا سنگهای قیمتی از این منابع، بتوانند قیمتهای بهتری پیدا و به فروش برسند.
وزن قیراط
رنگ سبز زبرجدها باعث شده است تا این سنگهای قیمتی با وزن 3 تا 5 قیراط (هر یک قیراط، معادل 0.2 گرم است؛ یعنی هر گرم، معادل 5 قیراط است) یا حتی بیشتر، بهتر به نظر برسند. این اندازه، اجازه میدهد تا عمق رنگ واقعی ایجاد شود. از آنجایی که سنگهای قیمتی بزرگتر، بسیار کمیابتر هستند؛ بنابراین میتوانند بهازای هر قیراط، گرانتر از سنگهای کوچکتر باشند.
وزن زبرجدهای کمتر از 2 قیراط امّا با رنگ و شفافیت عالی، بین 30 تا 60 دلار در هر قیراط، متغیر است؛ در حالیکه سنگهای قیمتی بزرگتر ممکن است به 80 دلار بهازای هر قیراط برسد.
توضیحات گوهرشناسی زبرجد
فرمول شیمیایی | 2SiO4 (Mg , Fe) ، منیزیم سیلیکات آهن |
ساختار کریستالی | Orthorhombic ؛ منشورهای فشردۀ کوتاه، مخطط عمودی |
رنگ | زرد متمایل به سبز، سبز زیتونی، سبز متمایل به قهوهای |
سختی | 6.5 تا 7 در مقیاس Mohs |
ضریب شکست | 1.650 تا 1.703 |
چگالی | 3.28 تا 3.48 گرم بر سانتیمتر مکعّب ( ) |
برش | نامشخص |
شفّافیّت | شفّاف |
انکسار مضاعف یا دوشکستگی | 0.036 تا 0.038 |
درخشش | زجاجیه، چرب |
شبنمایی | ندارد |
خواص اساطیری و متافیزیکی زبرجد
زبرجد، تاریخچهای باستانی دارد و هزاران سال است که برای جواهرات استفاده میشود.
این سنگ قیمتی با تاریخچهای جذّاب، هم از نظر طبیعت و هم در فرهنگ است. رومیان باستان آن را “زمرد عصرگاهی” مینامیدند؛ زیرا رنگ آن در غروب، تیره نمیشد.
این جواهر، مخصوصاً با مصر باستان مرتبط است و برخی از مورخان معتقدند که زمردهای معروف «کلئوپاترا» (یکی از قدرتمندترین و یا شاید هم قدرتمندترین فرعون زن مصر باستان)، در واقع جواهرات زبرجد (Peridot) بودهاند و افسانهها حاکی از آن است که زبرجد، سنگ قیمتی مورد علاقۀ کلئوپاترا بوده است.
همچنین توسط مسیحیان به اروپا بازگردانده شد و اغلب برای تزئین کلیساهای قرون وسطایی استفاده میشد؛ مانند کلیسای جامع کلن.
در باورهای باستانی، زبرجد، هدیۀ مادر طبیعت برای گرفتن جشن سالانۀ ایجاد دنیای جدید بود. رهبران ملّی که علناً زبرجد می پوشیدند؛ در زمانهای گذشته، ملایم، منصف و عاقل بودند.
زبرجد در کتاب مقدس با نام عبری، «پیتدا» ذکر شده است. گوهرهای زبرجد، همراه با سایر جواهرات، احتمالاً در سینهپشتهای افسانهای کاهنان اعظم یهودی استفاده میشده است؛ آثاری که هرگز پیدا نشدهاند. در دوران باروک، زبرجد، دورۀ کوتاه دیگری از محبوبیت خود را تجربه کرد؛ قبل از اینکه دوباره فراموش شود.
ناپلئون از زبرجد استفاده کرد تا ژوزفین را از عشق و تحسین همیشگی خود مطمئن کند که البتّه قبل از لغو ازدواج آنها اتفاق افتاد. پریدوت به سیارۀ زحل اختصاص دارد.
چاکرای سنگ زبرجد
چاکراها مراکز انرژی در بدن شما هستند که به آنها چی یا پرانا نیز گفته می شود. هفت چاکرا در سرتاسر بدن وجود دارد که هر کدام بر وضعیت فیزیکی، عاطفی یا روانی خاصی تأثیر میگذارند و هر کدام یک رنگ مرتبط دارند. هفت چاکرا به شرح زیر است، تاج با رنگ بنفش، چشم سوم (نیلی)، گلو (آبی)، قلب (سبز)، شبکه خورشیدی (زرد)، مقدس (نارنجی) و ریشه (قرمز) مرتبط است.
سنگ زبرجد هنگام پاکسازی و فعال کردن چاکرای چهارم و چاکرای سوم، آزادی فکر و رضایت را در روابط و مسایل عشقی به همراه میآورد. هنگام کار با چاکراهای بخصوص، غیر از چاکرای قلب و چشم سوم، سنگ زبرجد باید کنار گذاشته شود، چون هاله را قفل میکند.
سلب مسئولیت: ما تمامی این مطالب را از منابع معتبر گردآوری کرده ایم، همانطور که انرژی سنگ ها را هیچ زمانی نادیده نمیگیریم اما این موضوع به معنی تایید خواص درمانی از جانب ما نیست، برای درمان بیماری ها به پزشک متخصص مراجعه کنید.
ایدههای طراحی جواهرات و سنگهای قیمتی زبرجد
زبرجد، یک سنگ قیمتی عالی برای جواهرات است. این سنگ، دارای سختی و دوام خوبی است و تقریباً برای هر نوع جواهراتی از جمله حلقههای سنگهای قیمتی زبرجد مناسب است.
رنگ جذاب و قیمت مقرونبهصرفۀ آن باعث شده است که توسط بسیاری از جواهرسازان مورد توجّه قرار گیرد.
این مورد بهویژه در کشور چین، از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا بسیاری از سنگهای زبرجد، از ذخایر و معادن این کشور، استخراج میشوند.
رنگ سبز زبرجد برای زیورآلات مردانه، زیورآلات زنانه و طرحهای جواهرات تک جنسیتی ایدهآل است. زبرجد، در کنار لعل (یاقوت)، در جواهرات سنگ ماه اوت (آگوست) نیز است و پوشیده میشود.
به دلیل فراوانی، زبرجد را میتوان در بسیاری از اشکال جالب، اندازههای مدرج و در مجموعههای همسان یافت. این باعث میشود تا زبرجد برای گوشوارهها و سایر طرحهایی که به سنگهای دقیق همسان نیاز دارند؛ ایده آل است.
سختی زبرجد با سختی کوارتز (Quartz) قابل مقایسه است؛ بنابراین زبرجد میتواند روی انگشترهایی برای استفادۀ روزانه مناسب باشد. برای مردان، دکمۀ سرآستین، کراوات و آویز، ایدههای جدید و خوبی هستند.
برای زنان، دستبند، گردنبند، النگو، سنجاق، سنجاق سینه و گوشواره، با زبرجد میتواند طرح های خیره کننده ای داشته باشد.
سنگ های زبرجد معروف
بزرگترین زبرجد تراش خورده، در جزیرۀ زبارگاد (زبرگاد، جزیرۀ سنتجان (Saint John) امروزی) با وزن 319 قیراط (63.8 گرم) و متعلّق به موسسۀ اسمیتسونیان (Smithsonian) در واشنگتن دیسی (Washington D.C.) یافت شد.
در روسیه تعدادی زبرجد تراش خورده از یک شهابسنگ وجود دارد که در سال 1749 در سیبری شرقی سقوط کرد.
مراقبت و شارژ زبرجد
زبرجد، نسبتاً سخت و بادوام است.؛ امّا کمی نرمتر از بسیاری از جواهرات دیگر است، بنابراین باید مراقب باشید تا از خراشیدگی جلوگیری شود.
زبرجد، به اسید حساسیت خاصی ندارد و مقاومت شکنندهای دارد. همچنین دیده شده است که تحت شوک حرارتی شدید، و فشار بالا میشکند؛ بنابراین از تنظیماتی که جواهر را در معرض فشار بالا قرار میدهد اجتناب کنید.
زبرجد را میتوان به راحتی با آب گرم و صابون و یک پارچه نرم، تمیز کرد.
حتماً خوب آبکشی کنید تا باقیماندۀ صابون از بین برود. برای تمیز کردن زبرجد، از پاککنندههای اولتراسونیک یا بخار حرارتی استفاده نکنید.
همیشه قبل از ورزش یا انجام کارهای خانه، جواهرات را بردارید. هنگام نگهداری سنگهای قیمتی زبرجد، آنها را جدا و دور از سایر جواهرات نگهداری کنید تا دیگر سنگهای قیمتی با سختی بالا، بر سنگهای قیمتی با سختی پایین، خراش نندازند.
در صورت امکان، آنها را با استفاده از یک پارچۀ نرم بپیچید و داخل جعبه جواهرات محافظت شده با آستر پارچه قرار دهید.
زبرجد برای چه جواهراتی مناسب است؟
زبرجدها از مقیاس 6.5 تا 7، در مقیاس سختی Mohs، رتبهبندی شدهاند که به آنها اجازه میدهد برای بیشترِ جواهرات استفاده شوند؛ اگرچه، این سنگ دایمی روزانه توصیه نمیشوند.
دستبند، انگشتر، گوشواره، پلاک، گردنبند و نیمست زبرجد و سایر جواهرات در صنعت طلا و جواهر، از جایگاه ویژهای در میان دوستداران جواهر برخوردار است.
به دلیل جلوۀ زیبایی که سنگ زبرجد بر روی فلز از خود به نمایش میگذارد، باعث شده تا این سنگ زیبا در تولیدات این صنعتگران پر کاربرد شود.
قیمت سنگ زبرجد اصل در ایران
در صورتیکه به دنبال خرید سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی از جمله سنگ زبرجد اصل در ایران به صورت تکی یا عمده هستید، باعث افتخار ماست که به شما عزیزان بزرگ ترین فروشگاه سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی ایران یعنی فروشگاه تاج محل مشهد معرفی کنیم.
همکاران ما در فروشگاه تاج محل آماده دریافت سفارشات شما عزیزان و پاسخدهی به سوالات شما در مورد سنگ های قیمتی هستند.